‘Reductie van voedselverspilling vraagt om systeemverandering’

Samen Tegen Voedselverspilling heeft als missie om de voedselverspilling in Nederland tegen 2030 te halveren. Met de pijlers monitoring, samenwerking tussen belanghebbenden en innovatieve oplossingen wil de organisatie impact realiseren. Verschillende sectoren, waaronder detailhandel, catering en de voedselproductie-industrie, zijn nauw betrokken bij deze aanpak.

‘In Nederland hebben we een ecosysteem ontwikkeld waarin bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties samenwerken om voedselverspilling te monitoren en terug te dringen,’ aldus Timmermans. Dit heeft onder andere geleid tot een reductie van 35% in voedselverspilling binnen de retailsector ten opzichte van 2018.

Hoewel Nederland vooroploopt, toont een analyse van de Europese Commissie aan dat veel EU-lidstaten moeite hebben met het ontwikkelen van effectieve nationale strategieën en met het monitoren en evalueren van hun inspanningen. Dit vertraagt de vooruitgang in het behalen van SDG-doelstelling 12.3, gericht op het halveren van voedselverspilling per hoofd van de bevolking.

Technologie als sleutel

Nieuwe technologieën spelen een cruciale rol bij het verminderen van voedselverspilling in elke schakel van de voedselketen. Volgens Timmermans is technologie echter geen doel op zich, maar een hulpmiddel binnen een bredere systeemverandering. Slimme landbouw en precisielandbouw maken gebruik van data en technologie om verspilling in het productieproces te verminderen. Optimalisatie van de toeleveringsketen met behulp van technologieën zoals blockchain en realtime monitoring vermindert inefficiënties. Voedselverspillingstrackers en analysetools helpen bedrijven verspilling te identificeren en gericht aan te pakken door datagedreven inzichten. Platforms voor herverdeling van voedsel zorgen ervoor dat reststromen efficiënter worden herverdeeld, bijvoorbeeld naar voedselbanken of voor alternatieve toepassingen. Innovaties in voedselverwerking verlengen de houdbaarheid van producten en verminderen verliezen tijdens opslag en transport. Consumentgerichte technologieën, zoals slimme koelkasten, apps en data-gedreven etiketten, ondersteunen consumenten om bewuster met voedsel om te gaan.

‘Het begint bij inzicht. Bedrijven moeten eerst monitoren waar in hun specifieke keten voedselverliezen optreden. Alleen dan kunnen ze gerichte oplossingen implementeren,’ aldus Timmermans.

Bewustwording bij consumenten

Hoewel technologie een belangrijke rol speelt, is gedragsverandering bij consumenten minstens zo belangrijk. Consumenten zijn verantwoordelijk voor bijna 50% van de voedselverspilling, wat aantoont dat bewustwording en educatie cruciaal zijn.

‘Consumenten willen vaak geen voedsel verspillen, maar hebben niet altijd de juiste informatie of tools om dit te voorkomen,’ gaf Timmermans aan. Initiatieven zoals het verduidelijken van houdbaarheidsdata op verpakkingen en het gebruik van slimme sensoren die voedselkwaliteit bewaken, dragen bij aan bewustwording. De Date Labelling Coalition werkt eraan om verpakkingen te voorzien van betere houdbaarheidslabels, zoals de ‘look, smell, taste’-benadering.

Wetgeving dwingt tot actie

De combinatie van innovatieve technologieën en samenwerking binnen de keten biedt veelbelovende mogelijkheden om voedselverspilling effectief terug te dringen. Tegelijkertijd benadrukte Timmermans dat gedragsverandering en regelgeving essentieel blijven. Europese wetgeving, zoals de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), dwingt bedrijven om voedselverspilling te monitoren en rapporteren, en vormt daarmee een katalysator voor actie.

‘Voedselverspilling is een van de drie belangrijkste oplossingen om klimaatverandering tegen te gaan,’ stelde Timmermans. ‘Door samen te werken en technologie effectief in te zetten, kunnen we grote stappen zetten in de richting van een duurzamer voedselsysteem. Nederland kan hierin een voorbeeld blijven voor andere landen, mits we de huidige voortgang blijven versnellen.’