Duurzaam verpakken lijkt eenvoudig: kies een milieuvriendelijk materiaal en klaar. Maar de werkelijkheid is complexer. Een verpakking moet niet alleen milieuvriendelijk zijn, maar ook functioneel, betaalbaar en aantrekkelijk. Bovendien zitten er vaak tegenstrijdige belangen in de keuzes. Papier versus plastic? Hergebruik versus recycling? De juiste balans tussen bescherming, milieu-impact en economische haalbaarheid is een uitdaging! Als het voor verpakkingsontwerpers al lastig is, laat staan voor de consument, die in de supermarkt een keuze maakt tussen plastic, glas of karton en een wirwar aan “groene” claims ziet.
'Alleen door de impact te berekenen – op grondstoffen, energieverbruik, waterverbruik, CO2-uitstoot (Pack LCA) en recyclingmogelijkheden – kunnen we een weloverwogen keuze maken'
Gelukkig hebben verpakkingsontwerpers meer houvast. Zoals de wetenschap dat de CO¬-voetafdruk van het product vaak veel groter is dan die van de verpakking. Zo kan een verpakking die voedselverspilling voorkomt, duurzamer zijn dan je denkt. Dit helpt prioriteiten stel-len: de verpakking moet primair het product beschermen en de THT verlengen. Daarnaast biedt de Ladder van Lansink (1979) een duidelijke hiërarchie, ook voor materiaalgebruik: voorkomen is beter dan hergebruiken, en hergebruiken is beter dan recyclen. Slimme ontwerpen die minder materiaal gebruiken of volledig herbruikbaar zijn, hebben de voorkeur. Innovaties door design for recycling en nature inspired design tonen ons de weg. Denk aan verpakkingen die de natuur imiteren: efficiënt, circulair en zonder verspilling. Maar ook regelgeving, zoals de nieuwe PPWR: een leidraad die stimuleert (verplicht) tot duurzamer stappen. Toch is er geen universele oplossing. Papier is niet per definitie beter dan plastic en biobased materialen zijn niet automatisch duurzaam. Elke keuze vraagt een kritische blik, ondersteund door harde data. Meten is weten. Alleen door de impact te berekenen – op grondstoffen, energieverbruik, waterverbruik, CO¬-uitstoot (Pack LCA) en recyclingmogelijkheden – kunnen we een weloverwogen keuze maken. En voor de consument zullen we die keuzes, duidelijk, eerlijk en begrijpelijk moeten communiceren. Harmonisatie van de labelinformatie in Europa (PPWR art. 12) moet daarin gaan helpen. Duurzaam verpakken is geen kwestie van één oplossing, maar van een gezamenlijke aanpak. Alleen door innoveren, samenwerken en informeren, zetten we stappen. Het is een uitdaging, maar ook een kans om het verschil te maken. En dat verschil begint bij ons allemaal!
