- Door Jeroen Verbrugge, managing director en creative director bij FLEX/design
Het basisproces van ontwerpen wordt vaak beschreven als een traject van P naar Q. Daarbij is de gegeven situatie P bekend, maar de weg en het eindpunt Q zijn de twee onbekenden. Kortom, een tamelijk onzeker en onbestemd proces. Om deze onzekerheid te beteugelen wordt ontwerpers al in hun opleiding de basiscyclus van het ontwerpen bijgebracht. Professor Johannes Eekels en Norbert Roozenburg legden er de basis voor. Deze methodologie dient zeker een doel. Het geeft ontwerpers structuur, houvast en een bepaalde mate van zekerheid om het ontwerpen tot een goed en controleerbaar einde te kunnen brengen. Orde in de chaos. Ook in de praktijk van het ontwerpen van verpakkingen heeft het zijn waarde. De vraag van de klant wordt goed geanalyseerd, het merk en de technische mogelijkheden worden onderzocht, de bevindingen worden vastgelegd in een programma van eisen en wanneer alle informatie is verzameld kan het creatieve proces starten. In het laatste stadium wordt het gekozen ontwerp gedetailleerd en gereed gemaakt voor realisatie en productie. “So far so good”.
Maar verloopt het ontwerpen van verpakkingen in de praktijk echt altijd op deze manier? Ik ben van mening van niet. Het proces verloopt vaak veel minder rigide. Bij menig designer begint het creatief proces immers al direct bij het doorlezen van de briefing. Goed gedefinieerde milestones en stagegates zijn zeker gewenst om het team en de opdrachtgever betrokken en goed geïnformeerd te houden. Maar in de basis is elke ontwerpsituatie anders. Het kent een andere opdrachtgever, uitgangspunten, zoals toe te passen materialen en afmetingen zijn verschillend en de doelen die bereikt moeten worden zijn vaak anders.
Het is mijn ervaring en ook mijn overtuiging dat elke ontwerpproces, uitgezonderd de hoofdlijnen, vraag- en klant-specifiek ontworpen moet worden. Ontwerpen is maatwerk. Het zorgt ervoor dat veel beter ingespeeld kan worden op de telkens unieke creatieve uitdaging. Het definitieve verpakkingsontwerp zal er beter van worden. Het maakt het ontwerpen misschien meer chaotisch en minder voorspelbaar, het zal wel meer ruimte bieden voor intuïtie, ‘creative sparks’, het onverwachte en gelegenheid voor pure, brute creativiteit. Allemaal zeer belangrijk voor een goed en conceptueel sterk packaging design!
Persoonlijk zie ik ontwerpen graag als een cha-ordisch proces. In goed Nederlands: ‘a chaordic proces’. Processen die omkaderd blijven door orde om planningen te kunnen halen en om opdrachtgevers controle te geven, maar die vanuit chaos leiden tot meer creativiteit. Meer creativiteit door chaos?
.png)
