'Over drie jaar is de papieren koffiebeker weer toegestaan'

Duurzaamheid | VerpakkingsManagement | oktober 30, 2023

In oktober vergaderde de ‘oude’ Tweede Kamer over een groot aantal in te voeren wetten. Onverwacht nam de Tweede Kamer twee moties van de VVD aan, waardoor het verbod op papieren wegwerpbekers voorlopig van de baan lijkt te zijn. Bekers mogen nog, als er een goed inzamelingsplan is. Ook is er aan de definitie van ‘hoogwaardige recycling’ gesleuteld. Hoogwaardig betekende eerst: geschikt voor eenzelfde toepassing, dus bekers die weer bekers worden. Nu wordt het begrip ‘hoogwaardig’ wat breder getrokken. Dat is mogelijk omdat er in de Europese regelgeving ruimte voor is. Overigens kan Staatssecretaris Vivian Heijnen de moties nog naast zich neerleggen. Op 18 december wordt er weer vergaderd.

Voor veel gebruikers en toeleveranciers is deze ontwikkeling wellicht een opluchting, voor milieuorganisaties een teleurstelling. Overigens moet het ministerie nog kijken hoe deze moties kunnen worden uitgevoerd. En wie gaat bepalen wat een goed inzamelingsplan is?

Mening NVGP

Op de dag dat de motie in stemming kwam, postte de Nederlandse Vereniging van Groothandelaren in Papier- en Verpakkingsmaterialen (NVGP) het volgende op LinkedIn: 'Vandaag zal door Erik Haverkort (VVD) en Derk Jan Eppink een motie worden ingediend over SUP-regelgeving 2024. De regelgeving zoals deze er nu ligt en die in werking zal treden per 1 januari 2024 draagt niet bij aan het reduceren van het zwerfafval met 40% per 2026. Ter verduidelijking:
Een door het Ministerie aan zichzelf opgelegde reductie van 40% op zwerfafval per 2026 moet worden opgelost door het gebruik van de kartonnen koffiebeker voor consumptie ter plekke te verbieden, tenzij deze hoogwaardig gerecycled kan worden. ‘in een gesloten omgeving (als voorbeeld een kantooromgeving) mag de koffiebeker niet meer worden gebruikt, omdat er te veel zwerfafval op straat ligt. Een uitzondering op de consumptie ter plekke is de hoogwaardige recycling. Wat houdt hoogwaardige recycling in? Volgens het Ministerie van I&W moet de koffiebeker 100% terugkomen als een voedselcontactmateriaal. Dit terwijl de koffiebeker voor 95% hoogwaardig gerecycled kan worden en voor 5% is dit vooralsnog niet mogelijk, gezien het kleine onderdeel van polymeren. .. Kortom een onmogelijke opgave, hopelijk ziet demissionair Staatsecretaris Heinen dit op de valreep ook en zendt zij haar beleidsmedewerkers terug naar de tekentafel, o.a. voor een constructief overleg en om samen te kijken naar werkbare oplossingen. NVGP heeft een kringloopsysteem die nagenoeg voldoet aan de wens tot hoogwaardige recycling.’

Teleurgesteld

Kennelijk heeft de lobby goed gewerkt. Doel van alle maatregelen is hergebruik van materialen stimuleren door hoogwaardige recycling en het tegengaan van zwerfafval. NVGP spreekt van een kringloopsysteem dat ‘nagenoeg’ voldoet. Door de term hoogwaardig ruimer te nemen kwam er speelruimte. Vreemd genoeg zijn er op de socials nog weinig reacties te zien op het aannemen van deze moties. In dagblad Trouw toonde Plastic Soup Surfer zich echter zeer teleurgesteld. Zijn verwachting is dat de kartonnen koffiebeker zal blijven. Hij spreekt van 'lobbydruk'.

Hoe verder?

Op 18 december komt de ministerraad bijeen om een standpunt in te nemen, zodat de trialoog, waarbij ook de EU-Commissie betrokken is, in januari 2024 van start kan gaan en men uiterlijk begin april 2024 tot een akkoord kan komen, zodat de uitslag nog formeel kan worden aangenomen voorafgaand aan de verkiezingen voor het EU-Parlement in juni.

'PPWR in 2026 in werking'

‘Als over drie jaar de PPWR in werking treedt, zijn papieren bekers toegestaan', zegt Tjalling van Looy van Conpax. 'De PPWR zal waarschijnlijk 1 januari 2026 in werking treden. Deze nieuwe Europese verpakkingswet schrijft voor dat papieren bekers mogen worden ingezet als de industrie 85% van het materiaal recyclet en daarna nuttig inzet in hoogwaardige toepassingen. Dat betekent dat we de ingezamelde koffiebekers kunnen inzetten voor de productie van hygiënepapier, zoals toiletpapier.’

Belgische SUP-regelgeving

België voert momenteel nog een onderzoek uit naar de samenstelling van het zwerfvuil en de opruimkosten. Op basis daarvan gaan de kosten evenredig verdeeld worden over de producenten/importeurs voor het opruimen van zwerfafval.

Huidige situatie rondom SUP in België is:

Sinds januari 2022 is bij koninklijkbesluit de verkoop van plastic cateringproducten voor eenmalig gebruik verboden, zoals bestek, borden, rietjes, roerstaafjes, drankverpakkingen en bekers van EPS (expanded polystyreen), met inbegrip van doppen en deksels, verpakkingen van EPS (expanded polystyreen) om gerechten voor directe consumptie in te verpakken en producten van oxo-afbreekbare plastics.
Voor alle overheden geldt dat vanaf 1 januari 2022 een verbod is op het serveren van bereide voedingsmiddelen in cateringmateriaal voor éénmalig gebruik, Art. 5.3.12.2 Vlarema,
Vanaf januari 2023 mogen bij koninklijkbesluit lichte plastic draagtassen niet meer op de markt worden gebracht, met uitzondering van zeer lichte plastic tassen, herbruikbare plastic tassen die aan de norm NBN EN 13429 voldoen en tassen die om veiligheidsredenen aan luchthavens worden geleverd.
Vanaf januari 2023 is het bij koninklijkbesluit verboden om in België single use plastic eenmalige bekers voor een eerste keer op de markt te brengen. Papieren bekers met een plastic coating mogen nog wel.
Vanaf 15 juni 2023 is het serveren van drank in bekers en glazen voor eenmalig gebruik bij evenementen verboden, met uitzondering van PET-flessen en blikjes als de eventorganisator daarvoor in een systeem voorziet dat garandeert dat minstens 95% van die eenmalige bekers gescheiden wordt ingezameld voor recyclage. art 5.3.12.1 Vlarema: Samengevat, er mogen alleen nog herbruikbare plastic bekers in België worden verkocht, na gebruik dient de exploitant hiervan 90% in te zamelen voor hergebruik. Er gaat geen algemene verbod komen voor de verkoop van eenmalige papieren bekers met een coating.

Vanaf 3 juli 2024 bij koninklijkbesluit is bepaald dat plastic doppen en deksels moeten vastzitten aan plastic flessen en drankverpakkingen.
Vanaf 1 januari 2025 is bij koninklijkbesluit het serveren van drank in bekers voor eenmalig gebruik bij evenementen volledig verboden, verbod geldt dan ook voor PET-flessen en blikjes.