Brancheorganisatie luidt noodklok over impact nieuw beleid

Strenger beleid dan Europa vereist

Sinds de invoering van de Europese Single-Use Plastics Directive (SUPD) per 1 januari 2024 heeft Nederland ervoor gekozen strengere maatregelen door te voeren dan de Europese wetgeving vereist. Waar de oorspronkelijke richtlijn primair gericht was op het terugdringen van zwerfafval, heeft de Nederlandse overheid zichzelf een reductiedoelstelling opgelegd van 40% op het aantal eenmalige drank- en voedselverpakkingen.

Als gevolg daarvan werden kartonnen bekers, ondanks hun geringe plasticgehalte, gelijkgesteld aan kunststofbekers en verboden. De Tweede Kamer sprak zich eerder uit tegen een totaalverbod en pleitte ervoor kartonnen bekers met maximaal 5% plastic coating toe te staan, mits deze volledig recyclebaar zijn. In lijn hiermee werd een gedoogbeleid ingevoerd. Eind 2024 werd echter besloten deze gedoogconstructie per 31 december 2025 op te heffen en het verbod alsnog door te zetten, tegen de wens van de Kamer in.

Een ongelijk speelveld binnen Europa

De VUNL pleit al langer voor een Europese aanpak om de circulaire economie te bevorderen en duurzame verpakkingsoplossingen te stimuleren. Het eenzijdig verzwaren van regelgeving in Nederland schaadt de concurrentiepositie van de Nederlandse verpakkingssector. In het recent gepubliceerde Klimaatplan 2025-2035 onderstreept de overheid zelf het belang van een Europees gelijk speelveld om duurzame groei en betaalbaarheid te waarborgen.

Volgens de brancheorganisatie brengt het verbod aanzienlijke economische schade met zich mee: naar schatting zou de sector tussen de 80 en 100 miljoen euro aan omzet verliezen en tot wel 500 banen verdwijnen. Dit terwijl kartonnen bekers, mits correct ingezameld en gerecycled, juist bijdragen aan de duurzaamheidsdoelen van de Europese SUPD en de Packaging and Packaging Waste Regulation (PPWR).

Tekst gaat verder onder de foto.

Circulaire vooruitgang onder druk

De verpakkingsbranche heeft de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in het verminderen van kunststofgebruik en het verbeteren van recyclingmogelijkheden. Zo is de plasticcoating van kartonnen bekers teruggebracht van 8% naar minder dan 5% en is er een eigen inzamel- en recyclingsysteem opgezet, dat inmiddels door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is goedgekeurd. Dankzij deze inspanningen worden kartonnen bekers volledig hergebruikt als grondstof voor nieuwe producten.

Volgens de VUNL dreigt het nieuwe verbod deze vooruitgang ongedaan te maken. Terwijl de bijdrage van kartonnen bekers aan het zwerfafval verwaarloosbaar is geworden, worden ondernemers nu gedwongen over te stappen op alternatieven die niet per se duurzamer of praktischer zijn.

Hygiëne en voedselveiligheid in gevaar

Naast de milieutechnische en economische bezwaren wijst de VUNL ook op de mogelijke gevolgen voor voedselveiligheid en hygiëne. In de zorgsector is het gebruik van eenmalige verpakkingen om die reden al vrijgesteld van de SUPD-regels. Ook in de horeca spelen kartonnen bekers een belangrijke rol in het voorkomen van kruisbesmettingen. Het gedwongen overstappen op herbruikbare alternatieven betekent dat horecaondernemers moeten investeren in intensieve systemen voor inzameling, reiniging en hergebruik, wat niet voor iedereen haalbaar is.

Oproep aan de overheid

De VUNL onderschrijft het streven naar een circulaire economie, maar pleit voor een pragmatische aanpak waarin zowel herbruikbare als eenmalige kartonnen bekers een rol blijven spelen, mits deze goed worden gerecycled. De organisatie roept de staatssecretaris op het verbod terug te draaien en het huidige gedoogbeleid om te zetten in een structurele beleidsmaatregel die aansluit bij de Europese regelgeving.

Volgens VUNL-directeur Patrick Greveling is een duurzame en economisch haalbare oplossing binnen handbereik: ‘Nederland loopt voorop in de transitie naar circulaire verpakkingen, maar het opleggen van extra nationale regels brengt deze vooruitgang juist in gevaar. We roepen de overheid op om het verbod te heroverwegen en een beleid te voeren dat in lijn ligt met de Europese richtlijnen.’

Duurzame oplossing

De komende maanden zal de VUNL in gesprek blijven met beleidsmakers om het belang van een werkbare en duurzame oplossing te onderstrepen.