Sanne Bours: ‘De focus op herbruikbare verpakkingen moet groter’

‘Slechts 7 procent van de huidige kunststof verpakkingen is gemaakt van gerecycled kunststof’, citeert Bours, uit het recente RIVM-onderzoek naar kunststof verpakkingen waar zij aan heeft meegewerkt. ‘Om de doelen voor 2050 te halen, waarbij alle verpakkingen worden geproduceerd zonder gebruik van primaire fossiele grondstoffen, is een aanzienlijke verandering nodig in de manier waarop verpakkingen worden ontworpen, gebruikt en gerecycled.’ 
Dit vereist volgens het RIVM-onderzoek aanvullend beleid dat verder gaat dan alleen recycling en zich richt op het hergebruik van verpakkingen en vermindering van de productie.
‘De Nederlandse overheid wil dat plastic verpakkingen in 2050 volledig circulair zijn’, legt Bours uit. ‘Maar om dit te bereiken, moeten we structurele verbeteringen aanbrengen in de gehele verpakkingsketen. Dit betekent niet alleen meer focus op recycling, maar ook op reductie en hergebruik.’

Innovatiewetenschappen als sleutel tot verandering

Bours benadrukt de rol van innovatiewetenschappen in het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen. Het Copernicus Instituut werkt samen met partners zoals het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en TNO om de voortgang van de circulaire economie te monitoren en te versnellen. ‘Innovaties zijn cruciaal om knelpunten aan te pakken’, zegt ze.
Een belangrijke uitdaging is de meetbaarheid van hergebruik. ‘Hoe vaak moet een verpakking hergebruikt worden om als circulair te worden beschouwd? Zonder duidelijke definities is het stellen van concrete doelen lastig’, aldus Bours.

Bours: ‘Hergebruik als concept blijft achter’

Het onderzoek wijst ook op de noodzaak van standaardisatie en opschaling. Hoewel pilots en experimenten veelbelovend zijn, is het vaak moeilijk om deze op grotere schaal door te voeren. Goede voorbeelden en evenementen, zoals de Reusable Packaging Fair, dragen bij aan kennisdeling en samenwerking binnen de keten.
Bours merkt op dat er veel nadruk ligt op recycling, maar dat hergebruik als concept achterblijft. ‘Er is meer aandacht nodig voor opschaalbare systemen en retourlogistiek’, zegt ze.

Een bredere blik op de verpakkingsketen

Het onderzoek benadrukt ook dat het gebruik van verpakkingen afhankelijk is van bredere maatschappelijke structuren, zoals het landbouwsysteem en consumentengedrag. Lokale en seizoensgebonden producten hebben bijvoorbeeld minder verpakkingen nodig dan kant-en-klaarmaaltijden of voedsel dat onderweg wordt geconsumeerd.
‘De verpakkingsketen is slechts een onderdeel van de circulaire transitie. Een integrale aanpak vanuit de overheid kan bedrijven duidelijkheid geven over toekomstige innovaties en verdienmodellen’, stelt Bours.