Een rapport van de Rabobank waarschuwt dat de vraag van consumenten om plastic verpakkingen te vervangen door papier

Rabobank: ‘Verschuiving naar papier kan CO2-footprint vergroten’

Duurzaamheid | VerpakkingsManagement | februari 05, 2024

Een rapport van de Rabobank waarschuwt dat de vraag van consumenten om plastic verpakkingen te vervangen door papier niet de perfecte oplossing is in het streven naar duurzaamheid. Het rapport verwijst daarbij naar een hoger energieverbruik, een verhoogde CO2-uitstoot en de toevoeging van extra materialen aan het papier waardoor recycling of biologische afbreekbaarheid kunnen worden verhinderd. Het Informatiecentrum Papier & Karton brengt echter enige nuance aan (zie kader).

Het rapport komt nadat een eerder onderzoek van Amcor suggereerde dat private label-producten verpakt in minimale, gerecyclede en/of papieren verpakkingen steeds populairder worden bij consumenten en producenten, zoals Upfield recent haar plastic margarine kuipje vervingen door een papieren variant.

Duurzaamheidclaims

Het rapport benadrukt dat de overstap van merken naar duurzamere materialen zowel wordt ingegeven door concurrentievermogen op de markt als door ethische of wettelijke vereisten, waarbij duurzaamheidsclaims bij consumenten de indruk zouden wekken dat de verpakking verantwoord en van hoge kwaliteit is. Voor veel merken betekent deze verschuiving het vervangen van nieuw plastic door pulp- en papieralternatieven.

Spelers uit de sector, waaronder onder meer plasticproducenten, zetten in op papieren alternatieven, wat de Rabobank beschouwt als een teken van de populariteit van de trend.

Visie Rabobank op verpakkingen

‘In tegenstelling tot wat consumenten denken, is het vervangen van plastic door papier en pulp echter niet zo duurzaam of eenvoudig te implementeren’, beweert Jim Owen, senior analist Packaging & Logistics bij de Rabobank en voorheen senior verpakkingsmanager bij Danone. ‘Pulp- en papieroplossingen zijn niet de oplossing die veel mensen denken dat ze zijn. In feite kan het zijn eigen ecologische – en zakelijke – complicaties veroorzaken. Deze complicaties omvatten het gebruik van meer materiaal om dezelfde robuustheid als plastic te bereiken. Dit zal naar verwachting energie-intensieve productieprocessen vergen en de papieren verpakkingen tot vijf keer duurder maken dan het plastic dat ze vervangen.’

Processen zoals houtkap en pulpproductie zouden resulteren in een hogere uitstoot van kooldioxide, wat volgens de Rabobank een ernstiger milieueffect kan hebben dan plastic.

Regelgeving verpakkingsmaterialen

Wetgevende inspanningen om de ecologische voetafdruk van verpakkingen te bestrijden evolueren wereldwijd, van de EU-richtlijnen voor verpakkingen en verpakkingsafval tot federale en staatsrecyclingwetten in de VS en onderhandelingen rond het Global Plastics Treaty van de VN. De Rabobank is van mening dat het werk het commitment van de verpakkingsindustrie onderstreept om duurzaamheid en circulariteit in haar verpakkingsoplossingen te realiseren.

Informatiecentrum Papier & Karton: 'Is papier het nieuwe plastic?'

‘Is paper the new plastic’, zo luidt een hoofdstuk in het rapport Unwrapped: Plastic Packaging Matters van de Rabobank. 'Nee', zegt het Informatiecentrum Papier & Karton die hieronder tekst en uitleg geeft:

Uitdaging

'Daar kunnen we vanuit de papier- en kartonsector heel stellig over zijn en dat sluit aan bij de stelling van de onderzoekers die aangeven dat het een uitdaging is wanneer je met papier en karton de eigenschappen van plastic verpakkingen nabootst.'

Nuance

'Het rapport duikt veelvuldig op in de media en op socials. Helaas ontbreekt er enige nuance in de artikelen en posts die op het rapport volgen. De duurzaamheid van papier en karton in algemene zin wordt met plastic vergeleken. Zo zwart-wit is het niet en die vergelijking gaat dan ook niet op. Papier is geen plastic en plastic is geen papier.'

Hernieuwbare bron

'Papier en karton zijn gemaakt van een hernieuwbare bron en keer op keer te recyclen. Het zijn veelzijdige materialen die vele toepassingen kennen en daardoor volop in onze dagelijks leven terug te vinden zijn. Papier en karton kunnen verschillende eigenschappen hebben. Afhankelijk van wat je wilt met het papier en karton, kies je voor een soort met die eigenschappen die het beste past bij wat je als einddoel voor ogen hebt. Hoe mooi wij papier en karton ook vinden, je kunt het niet overal voor gebruiken. Daar zijn we realistisch in.'

Uitdagingen papier en plastic

'Waar het rapport Unwrapped: Plastic Packaging Matters van de Rabobank naar verwijst, zijn de uitdagingen die er zijn wanneer je met papier en karton de eigenschappen van plastic verpakkingen nabootst. De suggestie wordt gewekt dat dit leidt tot meer materiaal, complexere productie en hogere kosten. En het gevolg is dat de toevoegingen, zoals laminaten en coatings om een beschermende, vet- of vochtwerende laag te creëren, afbreuk doen aan de bio-afbreekbare en recyclebare eigenschappen van papier en karton. Onze sector staat niet stil en werkt aan innovatieve, duurzame oplossingen om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Denk aan testen met varianten die én voorzien in stevige verpakkingen én bio-afbreekbaar zijn. En verpakkingsontwerpen die uit meerdere, van elkaar te scheiden lagen bestaan, zodat ze recyclebaar zijn.'

Toepassing

'Het Rabobankrapport concludeert dat pulp en papier een prima toepassing zijn voor al die producten die geen complexe barrière eigenschappen nodig hebben. Hoe meer je papier en karton in zijn meest natuurlijke vorm gebruikt hoe beter het te recyclen is.'