Hilde Beugelink over herbruikbare verpakkingen: 'Vrijblijvendheid is vaak niet voldoende'

‘We richten ons op oplossingen binnen de strategieën Refuse, Rethink, Reduce en Reuse’, vertelde Hilde Beugelink, van SUPZero, een consultancybureau dat bedrijven helpt afval en vervuiling te verminderen.
Met deze aanpak begeleidt SUPZero sinds 2018 bedrijven bij het implementeren van circulaire verpakkingssystemen.

Een belangrijk project van SUPZero is het Reuse Roadmap 2030-traject. Dit project, een initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, brengt supermarkten, koepelorganisaties en andere belanghebbenden samen om een gezamenlijke visie te ontwikkelen voor herbruikbare verpakkingen. ‘Het doel is om branchebreed samen te werken en te ontdekken wat wél en niet werkt. Hoe kunnen we efficiënt en effectief hergebruik opschalen?’, aldus Beugelink. De eerste resultaten van dit traject worden in december 2024 gepubliceerd.

Succesvolle voorbeelden van hergebruik

Beugelink noemde diverse voorbeelden van initiatieven in Nederland. ‘Bij Albert Heijn hebben we een “bring your own” concept getest, waarbij klanten hun eigen verpakking kunnen vullen bij slimme dispensers. Dit type systeem biedt veel potentie, maar vraagt ook om een gedragsverandering van de consument.’ Ook wees ze op de introductie van navulstations voor wasmiddelen bij Albert Heijn en Lidl, en de overstap naar microplasticvrije producten met navulbare verpakkingen.

Internationaal zijn er ook veelbelovende ontwikkelingen. Zo start in Frankrijk in april 2024 een groot pilotproject waarbij 30 miljoen herbruikbare glazen flessen en conservenpotten in omloop worden gebracht. Dit initiatief wordt ondersteund door nationale wetgeving die hergebruik verplicht stelt. ‘Frankrijk laat zien hoe belangrijk wetgeving is om beweging te creëren in de markt. Vrijblijvendheid is vaak niet voldoende’, benadrukte Beugelink.

In Duitsland heeft het systeem Sykell inmiddels een schaal bereikt van 17,5 miljoen herbruikbare items per jaar. Grote merken zoals Coca-Cola en Unilever werken aan hergebruikdoelen, waarbij Coca-Cola streeft naar 50 procent herbruikbare verpakkingen in 2030. ‘Dit soort systemische aanpakken zijn essentieel om echte impact te maken’, zei Beugelink.

Kansen en obstakels herbruikbare verpakkingen

De overstap naar herbruikbare verpakkingen brengt uitdagingen met zich mee. ‘Gebruiksgemak en normalisatie zijn cruciale factoren’, vertelde Beugelink. ‘Klanten moeten het systeem begrijpen en bereid zijn het in hun dagelijkse routine op te nemen. Tegelijkertijd moeten retailers hun supply chain aanpassen, wat een grote logistieke uitdaging kan zijn.’

Daarnaast is klantvoordeel een belangrijke factor. ‘Voor de donkergroene consument is milieuwinst genoeg, maar de mainstream klant wil meer. Het moet goedkoper, makkelijker of minder ruimte innemen in huis.’ Volgens Beugelink zijn deze voordelen vaak pas merkbaar als consumenten herbruikbare verpakkingen al gebruiken. ‘Die eerste drempel overwinnen blijft een uitdaging.’

Wetgeving speelt ook een grote rol. ‘In Nederland zien we veel goede wil, maar tegelijkertijd wachten partijen op de Europese regelgeving voordat ze grote stappen zetten. In Frankrijk heeft nationale wetgeving gezorgd voor een vliegende start, met ambitieuze hergebruikdoelen en duidelijke kaders.’

Toekomstperspectief

Beugelink ziet de toekomst in systemische oplossingen, zoals gestandaardiseerde verpakkingen en gedeelde infrastructuur. ‘Industrieel hergebruik, waarbij verpakkingen worden ingezameld, gereinigd en opnieuw gevuld, biedt enorm veel potentie.’ Ze wees ook op innovaties zoals concentraat- of poedervormen. ‘Deze producten verminderen niet alleen afval, maar bieden ook kansen voor merken om commercieel succesvol te blijven.’

Het Reuse Roadmap 2030-traject is volgens Beugelink een belangrijke stap om hergebruik in supermarkten op te schalen. ‘We zien een verschuiving van individuele pilots naar systemische oplossingen. Nederland kan veel leren van internationale voorbeelden, zoals Frankrijk en Duitsland, maar we hebben ook een unieke kans om met onze sterke verpakkingssector voorop te lopen.’

De publicatie van de eerste resultaten van het Reuse Roadmap-traject in december zal naar verwachting meer inzichten bieden over hoe Nederland de transitie naar herbruikbare verpakkingen kan realiseren.