EUDR stelt strengere eisen aan papieren en houten verpakkingen

Duurzaamheid | VerpakkingsManagement | december 12, 2024

De EUDR regelgeving vervangt de bestaande EU Timber Regulation (EUTR) en legt strengere eisen op voor bedrijven die houten en op papier gebaseerde producten importeren, produceren of verhandelen binnen de EU. Jessica van Zetten, EUDR-analist bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), bood 11 december jl. tijdens een webinar van het Nederlands Verpakkingscentrum (NVC) inzicht in de regelgeving en de praktische implicaties ervan.

De EUDR werd op 9 juni 2023 gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU. De wet verplicht bedrijven om te waarborgen dat hun goederen niet afkomstig zijn van ontboste of gedegradeerde gebieden, waar ook ter wereld. Dit zogenaamde 'due diligence'-proces strekt zich ook uit tot houten en papieren verpakkingen. Jessica van Zetten benadrukte: ‘De wet is ontworpen om een einde te maken aan ontbossing door Europese vraag, maar stelt tegelijkertijd forse eisen aan bedrijven.’
De implementatiedata verschillen per bedrijfsgrootte. Voor grote bedrijven geldt 30 december 2024, terwijl micro- en kleine ondernemingen tot 30 juni 2025 de tijd hebben. Toch heeft de Europese Commissie voorgesteld om bedrijven een extra jaar voorbereidingstijd te geven.

Veelgestelde vragen over de EUDR

Tijdens het webinar kwamen diverse vragen van NVC-leden aan bod. Zo vroegen deelnemers hoe zij als verpakkingsproducent kunnen voldoen aan de EUDR en wat de verplichtingen zijn bij het importeren van verpakkingen of verpakte goederen. Ook werd gevraagd of producten met FSC- of PEFC-certificering automatisch compliant zijn en of gerecycled papier onder de reikwijdte van de EUDR valt.
Jessica van Zetten verduidelijkte: ‘Gerecyclede materialen vallen in principe buiten de scope van de EUDR, mits er bewijs wordt geleverd dat het materiaal daadwerkelijk gerecycled is.’ Over certificeringen zei ze: ‘FSC- en PEFC-certificeringen kunnen helpen als mitigerende maatregel, maar ze vervangen de due diligence-procedures niet.’

Voorbereidingen en toezicht

De NVWA is al geruime tijd bezig met de voorbereidingen op de handhaving van de EUDR. Van Zetten deelde dat er extra personeel is aangenomen, waaronder experts op het gebied van geografische informatiesystemen (GIS). Volgens haar maakt de NVWA gebruik van artificiële intelligentie en geospatiale analyses om de inspecties efficiënter te maken. ‘We verwachten een enorme hoeveelheid documenten die we moeten beoordelen. Daarom zetten we AI in om ons te helpen de juiste risicoanalyses te maken.’
De NVWA heeft ook proefprojecten uitgevoerd in sectoren zoals soja uit Brazilië en palmolie uit Indonesië. Daarnaast is er een tool ontwikkeld waarmee bedrijven kunnen bepalen of hun producten onder de EUDR vallen. Van Zetten benadrukte: ‘Het opzetten van een due diligence-systeem is cruciaal. Bedrijven moeten niet alleen gegevens verzamelen, maar ook aantonen dat er geen risico is op ontbossing in hun toeleveringsketens.’

EUDR

Verplichtingen voor bedrijven

Bedrijven die onder de EUDR vallen, moeten verschillende stappen ondernemen. Ze moeten informatie verzamelen over onder meer landtitels, oogstrechten en transportdocumenten en een due diligence-systeem opzetten en onderhouden. Daarbij hoort ook het uitvoeren van risicoanalyses en het mitigeren van eventuele risico’s, bijvoorbeeld via certificeringen of audits. Bovendien moeten bedrijven een due diligence-verklaring indienen bij de Europese Commissie via het TRACES-systeem.
Jessica van Zetten lichtte toe: ‘Een due diligence-verklaring kan alleen worden ingediend als er bewijs is dat het product voldoet aan de eisen van de EUDR. Zonder deze verklaring kan het product niet worden ingevoerd in de EU.’

Impact en uitdagingen voor papieren en houten verpakkingen

De impact van de EUDR reikt verder dan alleen de verpakkingsindustrie. Jessica van Zetten wees erop dat bedrijven in de hele keten verantwoordelijk zijn voor naleving. ‘Retailers moeten bijvoorbeeld kunnen aantonen dat de due diligence correct is uitgevoerd door hun leveranciers.’
Een andere uitdaging is de schaal en complexiteit van de regelgeving. De NVWA schat dat er wekelijks tienduizenden due diligence-verklaringen zullen worden ingediend. Hoewel niet alles gecontroleerd kan worden, zal de NVWA zich richten op inspecties van de due diligence-systemen. ‘We focussen ons op de systemen zelf, niet op iedere afzonderlijke verklaring. Zo kunnen we efficiënter toezicht houden.’

‘Bedrijven moeten stappen ondernemen’

Van Zetten benadrukte tot slot dat goede voorbereiding essentieel is om te voldoen aan de nieuwe regelgeving. ‘Bedrijven moeten nu al stappen ondernemen en hun processen aanpassen om compliant te zijn.’
De EUDR is een belangrijke stap in de richting van duurzame toeleveringsketens, maar brengt ook aanzienlijke verplichtingen met zich mee. Door transparantie en samenwerking kunnen bedrijven bijdragen aan het behoud van bossen wereldwijd en tegelijkertijd hun positie in de Europese markt versterken.

Wat bedrijven moeten doen voor de EUDR

Is mijn product/bedrijf onderworpen aan de EUDR?

1. Is mijn product opgenomen in Bijlage 1?
Als u handelt in een relevante HS-code maar niet in een relevant product (bijvoorbeeld bamboe), dan is de EUDR niet van toepassing.
2. Ben ik een operator of een handelaar?
o Een operator is degene die een product voor het eerst op de EU-markt brengt. Een handelaar maakt het product beschikbaar op de markt.
o Als u geen relevante producten van relevante grondstoffen maakt, valt u niet onder de EUDR.
3. Ben ik een MKB?
MKB-bedrijven zijn vrijgesteld van bepaalde onderdelen van de EUDR, mits zij geen producten op de EU-markt brengen als operator.
________________________________________

Wat moet een operator doen?

Een operator moet een reeks stappen doorlopen:
• Informatie verzamelen, zoals over landtitels, oogstrechten en geolocatie.
• Een due diligence-systeem opzetten en onderhouden.
• De verzamelde informatie in het systeem plaatsen.
• Een due diligence-verklaring indienen in het TRACES-systeem van de Europese Commissie.
• Producten importeren, op de EU-markt brengen of exporteren.
• Informatie (zoals referentienummers van due diligence-verklaringen) delen binnen de toeleveringsketen.
• De verzamelde informatie vijf jaar bewaren.
________________________________________

Welke informatie moet worden verzameld?

Bedrijven die producten op de EU-markt brengen, moeten informatie verzamelen over onder meer:
• Landtitels
• Oogstrechten
• Geolocatie
• Transportdocumenten
• BTW/belastingen
• Exportdocumenten
Uitsluitend verklaringen van exporterende landen of bedrijven zijn niet voldoende.
________________________________________

Due diligence-verklaring

Een due diligence-verklaring bevat informatie over het product, het gewicht en de bron.
• Geolocaties zijn vereist.
• De NVWA richt zich op inspecties van due diligence-systemen, niet op individuele verklaringen.
• Verificatienummers zijn noodzakelijk voor handelaren stroomopwaarts om naar verklaringen te verwijzen.
• Verklaringen worden niet automatisch gecontroleerd door de NVWA.

Vragen over EUDR tijdens webinar bieden inzicht in nieuwe verplichtingen

Tijdens het NVC webinar werden diverse vragen gesteld over de EUDR regelgeving. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste vragen die werden gesteld door het publiek en de antwoorden die zijn gegeven.

Verschillen tussen DDS- en verificatiecodes

Een van de vragen betrof het verschil tussen DDS-codes en verificatiecodes. Jessica legde uit dat de verificatiecode een korte, verborgen code is die wordt gebruikt om te verwijzen naar GDL-verklaringen binnen de supply chain. Het is verstandig beide codes door te geven aan klanten, hoewel de EUDR geen specifieke richtlijnen geeft over hoe dit moet gebeuren.

Behandeling van houten pallets

Een veelvoorkomende vraag ging over houten pallets. Als pallets worden gebruikt als verpakkingsmateriaal, bijvoorbeeld om goederen te ondersteunen, zijn deze vrijgesteld van de regelgeving. Voor nieuw op de markt gebrachte pallets geldt echter dat due diligence noodzakelijk is. Ook reparaties aan pallets vallen onder de EUDR, omdat er nieuw hout wordt gebruikt. Voor specifieke gevallen, zoals poolpallets, wordt nog gewacht op verdere richtlijnen van de Europese Commissie.

Rollen binnen de keten: trader of operator?

Er ontstond discussie over de verantwoordelijkheden van verschillende partijen binnen de keten, zoals co-packers. Als een bedrijf geen eigenaar is van de producten die worden verpakt, is het niet verplicht tot due diligence. Maar wanneer het bedrijf zowel de verpakkingsmaterialen als de producten aanschaft, is het verantwoordelijk voor de naleving van de EUDR. Hierbij speelt Annex 1 van de regelgeving een cruciale rol; producten die niet in deze lijst staan, vallen buiten de scope van de EUDR.

Gevolgen voor gerecycled materiaal en gemengde producten

Gerecyclede materialen zijn in principe vrijgesteld van de EUDR, maar bedrijven moeten kunnen bewijzen dat de materialen volledig gerecycled zijn. Voor producten die bestaan uit zowel hout- als bamboevezels geldt dat alleen due diligence vereist is voor de houtvezels, mits het product in Annex 1 staat.

Uitdagingen bij complexe supply chains

De praktische uitvoering van de EUDR roept vragen op, met name over hoe bedrijven informatie over de herkomst van grondstoffen moeten verzamelen. Dit geldt bijvoorbeeld voor leveranciers van houtchips of bedrijven die werken met gecombineerde producten. Ook werd opgemerkt dat de regelgeving kan leiden tot een toename van audits binnen de supply chain. Volgens Jessica proberen commerciële partijen oplossingen te bieden door bijvoorbeeld gestandaardiseerde controles upstream uit te voeren.

Toekomstige impact en systeemveranderingen

Het publiek uitte zorgen over de mogelijke gevolgen van de EUDR, zoals het tekort aan compliant materialen of veranderingen in handelsstromen. Jessica benadrukte dat dergelijke systemische problemen uiteindelijk door de Europese Commissie moeten worden aangepakt. Ze verwachtte dat kleinere bedrijven mogelijk zouden stoppen met directe import en zouden overstappen op inkoop via groothandels.

Het webinar bood waardevolle inzichten in de EUDR, maar liet ook zien dat er nog veel onduidelijkheden zijn. Bedrijven zullen nauwkeurig moeten blijven volgen hoe deze regelgeving verder wordt uitgewerkt en toegepast.